Jenis-jenis Puisi

1.      Jenis-jenis Puisi Tradisional.

a.       pantun

b.      syair

c.       nazam

d.      gurindam

e.       seloka

2.      Nazam dalam pelbagai versi masih berkumandang di kampung-kampung misalnya dalammajlis-majlis berendoi dan kenduri kahwin seperti di Perak.

3.      Pantun adalah tradisi lisan yangmudah dikenali iaitu mempunyai dua baris pembayang dan dua baris maksud dengan skimarima abab. Antara pantun yang terkenal dalam lagu Melayu asli ialah Lagu Patah Hati patah hati teruslah merajuk lari ke hutan belukar hatiku yang panas kembalilah sejuk burung terbang balik ke sangkar.

4.      Syair adalah ambilan dari bahasa Arab. Tetapi para pengkaji berpandangan bahawaambilan hanya setakat istilah sahaja.dari segi struktur ia adalah puisi asal dari Dunia Melayu. Kata yang bermaksud syair atau penyair disebut di dalam Al-Quran. Syair adalah genre yang sangat popular pada masa dahulu. Syair mula dicetak pada akhirkurun ke 19. Ada sekitar 300 judul syair yang telah dicetak. Antara yang terkenal ialah Syair Dandan Setia, Syair Bidasari, Syair Burung Pungguk, Syair Dagang, Syair JuraganBudiman, Syair Ken Tambuhan, Syair Siti Zubaidah Perang Cina..Dari segi struktur syair mempunyai empat baris dalam serangkap, dalam satu baris syair terdapat 4 perkataan dengan 8-12sukukata. Rima akhir adalah a-a-a-a

5.      Nazam juga adalah perkataan Arab. Perkataan nazam digunakan sebagai istilah teknikkepada suatu jenis puisi ditemui dalam Tajus Salatin. Hamka mengatakan nazam tidakberbeza dengan syair dari segi strukturnya. Nazam lebih sesuai untuk tema keagamaan.Lagu nazam berbeza dari syair kerana mempunyai tempo dan boleh diiringi dengan muzikpercussion atau ketukan gendang dan rebana. Pada masa ini terdapat kumpulan-kumpulanrebana yang bergerak di kampung-kampung. Sesetengah mereka menyanyikan lagu nazam. Boleh dinyanyikan secara beramai sedangkan syair disampaikan secara solo danmemerlukan vokal yang baik.

6.      Gurindam- Pengkaji sastera tradisional berpendapat bahawa gurindam tidak mempunyai bentuk atauskima rima yang tertentu atau tetap. Ia tidak mudah dikenalpasti seperti pantun atau syair.Walaupun gurindam tidak tertentu atau tidak tetap bentuknya tetapi dari segi bahasaterdapat ciri-ciri khusus. Bahasa gurindam biasanya padat dan bernas. Isinya lebihmenekankan nasihat, moral, pengajaran atau kebenaran. Hal ini dipersetujui oleh SutanTakdir Alisjahbana dalam bukunya, Puisi Lama (1971). Beliau menulis: “Gurindam ialah nasihat, pengajaran yang mengandungi kebenaran”.Kepadatan serta kebenaran bahasa terletak pada pemilihan dan penyusunan kata-katanyayang berhasil menimbulkan pengertian yang tepat dan mendalam. Gurindam dapat dilihat terbahagi kepada dua jenis, iaitu ada yang terikat dan ada yang tidak terikat atau bebas. gurindam berbentuk terikat terdiri daripada dua baris dan berima a a.Kedudukan atau peranan baris 1 itu sebagai isyarat dan baris 2 sebagai jawab. Ini dapatditeliti dari gurindam yang ditulis oleh Raja Ali Haji. gurindam Dua belas. Yang mudahdilagukan ialah gurindam dua baris terikat yang mempunyai rima dan sukukata yang hampirtetap dalam sebaris. 

7.      Perbezaan antara gurindam dan seloka dapat dilihat pada isinya Isi gurindam berunsur nasihat dan falsafah sementara seloka mengemukakangurauan, ejekan termasuk kritik sosial dalam sindiran yang tajam Contoh: Baik budi emak Si Rendang anak di pangku diletakkan kera di hutan disusui dagang pergi awak terhutang beras habis padi tak jadicontoh ke 2 Aduhai malang Pak Kaduk Ayamnya menang kampung tergadai ada nasi dicurahkan awak pulang kebuluran mudik menongkah surut hilir menongkah pasang ada isteri dibunuh nyaris mati oleh tak makan masa belayar kematian angin sauh dilabuh bayu berpuput ada rumah bertandang duduk.Seloka ini adalah kesimpulan dari cerita Pak Kaduk. . Contoh cerita penglipur lara ialah Hikayat Malim Deman, Malim Dewa, Awang Sulung Merah Muda, Terung Pipit. Begitu juga cerita binatang, cerita-cerita jenaka seperti Lebai Malang.